Categories: placeHOLDER3
      Date: Feb 14, 2011
     Title: ΠΩΣ ΘΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ
Ενώ το οικονομικό τοπίο είναι ζοφερό η κυβέρνηση έχει την εντύπωση ότι εξήλθαμε από την κρίση.  Τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν ήταν/είναι ανεπαρκή ενώ ταυτόχρονα δεν φαίνεται να είναι κατανοητό το βάθος των προβλημάτων εάν κρίνουμε από διάφορες τοποθετήσεις συγκεκριμένων παραγόντων. 

Τα προβλήματα καθώς και οι κίνδυνοι που απειλούν την οικονομική σταθερότητα πηγάζουν ουσιαστικά από τρείς βασικούς παράγοντες:

 
(α) από δομικές και διαρθρωτικές αδυναμίες και σοβαρές στρεβλώσεις του υφιστάμενου υποδείγματος της οικονομίας
 (β) από το γεγονός ότι οι κυπριακές τράπεζες και η οικονομία γενικότερα είναι συνδεδεμένη με την ελληνική οικονομία – ως εκ τούτου εξωγενείς παράγοντες μπορούν να έχουν αποσταθεροποιητικά αποτελέσματα
 (γ) από την ευρωπαϊκή και διεθνή οικονομική κρίση – προφανώς εξωγενείς παράγοντες μπορούν να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις για την οικονομία. 

Ήδη η Κύπρος είναι σε πολύ δύσκολη κατάσταση.  Το δημοσιονομικό έλλειμμα είναι ψηλό ενώ το δημόσιο χρέος ανεβαίνει επικίνδυνα.  Ο στασιμοπληθωρισμός δεν υποχωρεί, αντίθετα παρουσιάζεται άκαμπτος - και η ανεργία βρίσκεται στο ψηλότερο επίπεδο από το 1974.  Το ζητούμενο είναι αφ’ ενός η αποφυγή της επιδείνωσης και της κατάρρευσης και αφ’ ετέρου η οικονομική εξυγίανση και η έξοδος από την κρίση.  Μια τέτοια πορεία θα αποτελέσει το προοίμιο μιας νέας αναπτυξιακής πορείας.  Η εξέλιξη αυτή θα είναι το αποτέλεσμα μιας πολιτικής πραγματισμού, περισυλλογής καθώς και υιοθέτησης ενός νέου υποδείγματος στα πλαίσια ενός κοινωνικού συμβολαίου.  Μεταξύ των βασικών πυλώνων μιας τέτοιας πολιτικής είναι και οι ακόλουθες εισηγήσεις:

 

1) Παγοποίηση του μισθολογίου στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα για περίοδο δύο ετών. 

2) Μείωση του προσωπικού στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα ως αποτέλεσμα διαφόρων μέτρων όπως, για παράδειγμα, η υλοποίηση της φιλοσοφίας της εναλλαξιμότητας και η μείωση του αριθμού των δήμων (διά της ενοποίησης δήμων).

 

3) Εισαγωγή του θεσμού της εισοδηματικής πολιτικής η οποία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί με τρόπο που να υποκαταστήσει την ΑΤΑ και το σύστημα των προσαυξήσεων το οποίο είναι ανεπαρκές.  (Για παράδειγμα, είναι παράλογο σε περιόδους ύφεσης να υπάρχει αύξηση του κρατικού μισθολογίου λόγω των προσαυξήσεων.)  Η ευέλικτη εφαρμογή μιας εισοδηματικής πολιτικής εξυπηρετεί τον στόχο μιας πιο δίκαιης κοινωνίας με τρόπο που ελαχιστοποιούνται οι οποιεσδήποτε στρεβλώσεις.  

4) Μείωση των κλιμάκων εισδοχής στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα.  Σημειώνεται ότι το θέμα αυτό συζητήθηκε κατ’ επανάληψιν στο παρελθόν αλλά η υλοποίηση του ματαιωνόταν την τελευταία στιγμή λόγω μικροκομματικών σκοπιμοτήτων (π.χ. το 2002 όπου τελικά προκρίθηκαν αυξήσεις (!)).

 

5) Αναθεώρηση των συνταξιοδοτικών σχεδίων με τρόπο που να αποκαθίσταται η ισοτιμία των πολιτών και ο οικονομικός ορθολογισμός.  Για παράδειγμα, οι αποκοπές και εισφορές όλων των εργαζομένων στον ιδιωτικό και ευρύτερο δημόσιο τομέα πρέπει να είναι ομοιόμορφες.

 

6) Εξορθολογισμός των δημοσίων δαπανών και εσόδων.  Στα πλαίσια αυτά προκρίνεται και μια νέα φορολογική μεταρρύθμιση με συγκεκριμένους στόχους μεταξύ των οποίων η ενίσχυση των οικογενειών.  Επιπρόσθετα, θα επαναξιολογηθούν όλων των ειδών οι χορηγίες στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων.  Είναι καθοριστικής σημασίας ταυτόχρονα να διατηρηθεί το συγκριτικό πλεονέκτημα της Κύπρου ως χώρα με σχετικά χαμηλή φορολογία. 

7) Διαφοροποίηση του νομικού πλαισίου και της φιλοσοφίας του κρατικού προϋπολογισμού αναφορικά με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την έρευνα.  Βασική φιλοσοφία της νέας προσέγγισης θα είναι η ισοτιμία φοιτητών, ακαδημαϊκών και ιδρυμάτων καθώς και η ορθολογιστική κατανομή και αξιοποίηση των πόρων.  Μόνο έτσι θα ανοίξει ο δρόμος για τη μετατροπή της Κύπρου σε ακαδημαϊκό κέντρο το οποίο, μεταξύ άλλων, θα λειτουργήσει και ως νέος μοχλός ανάπτυξης (engine of growth) δημιουργώντας νέες θέσεις απασχόλησης.  Μια τέτοια εξέλιξη συμβαδίζει και με την προοπτική της μετατροπής της Κύπρου ως περιφερειακό ιατρικό κέντρο – και γενικότερα με την προοπτική ενός διεθνούς οικονομικού κέντρου με την ευρεία έννοια του όρου.

 

 

8) Ενίσχυση της προσπάθειας για αειφόρο ανάπτυξης.  Αυτό περιλαμβάνει και την προώθηση νέων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. 

9) Θεσμοθέτηση και φορολόγηση του ηλεκτρονικού καθώς και άλλης μορφής τζόγου.  Στα πλαίσια αυτά είναι σημαντική και η δημιουργία μικρού αριθμού καζίνων.

 

10) Έναρξη ενός δημιουργικού διαλόγου για την επίτευξη του στόχου της σύγκλισης των όρων απασχόλησης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.  Ενίσχυση της στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.  Στα πλαίσια του νέου κοινωνικού συμβολαίου θα ενθαρρυνθεί η ευνομία και η πάταξη της φοροδιαφυγής. 

11) Αποφυγή απεργιακών μέτρων και κινητοποιήσεων για τα επόμενα δύο χρόνια.  Ταυτόχρονα θα πρέπει να αποφεύγονται οι χαρακτηρισμοί και να υπάρξει ένα κλίμα περισυλλογής και αλληλοσεβασμού.

 

12) Επαναξιολόγηση χορηγιών και επιδομάτων εφ’ όλης της ύλης.  Για παράδειγμα, εάν εξοικονομηθούν πόροι από επιδόματα σε «πολιτικούς πρόσφυγες» το όφελος θα είναι πολυδιάστατο καθώς, μεταξύ άλλων, θα αποθαρρυνθεί η λαθρομετανάστευση ενώ ταυτόχρονα θα εξυπηρετηθούν περισσότερες ανάγκες Κυπρίων. 

Η Κύπρος μπορεί να προσβλέπει σε ένα καλύτερο αύριο μόνο εάν επιλύσει τα προβλήματά της, δημιουργήσει προοπτική και επιτύχει μια κοινωνική συνοχή.  Στην αντίθετη περίπτωση θα οδηγηθούμε στον μαρασμό, την κατάρρευση, τη δημογραφική αλλοίωση και την εθνική συρρίκνωση.  Η κυβέρνηση και τα κόμματα έχουν υποχρέωση να δουν κατάματα την καθοριστική αυτή πρόκληση. 

 

Καθηγητής Α.Θεοφάνους Πανεπιστήμιο Λευκωσίας